Marzec 29, 2024, 06:29:08 am

Autor Wątek: Wstęp - czym jest sen  (Przeczytany 3620 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

Offline House

  • Designer
  • Level II
  • *****
  • Wiadomości: 621
  • Liked: 24
  • On poprosił ją o zdjęcie a ona zdjęła...
  • Grupa: 0-
Wstęp - czym jest sen
« dnia: Marzec 03, 2013, 01:04:25 pm »
Sen – stan czynnościowy ośrodkowego układu nerwowego, cyklicznie pojawiający się i przemijający w rytmie okołodobowym, podczas którego następuje zniesienie świadomości (z wyjątkiem świadomego snu) i bezruch. Sen charakteryzuje się ustępowaniem pod wpływem czynników zewnętrznych (zob. śpiączka).

Zapotrzebowanie na sen

Dobowe zapotrzebowanie na sen jest cechą indywidualną. Badania przeprowadzone na ponad 1 milionie osób w Kalifornii wykazały, że większość osób śpi 8-9 godzin na dobę, następna duża grupa osób śpi 7-8 godzin. W czasie całego swojego życia człowiek przesypia około 20 lat.

Ilość snu zależy od wieku – u noworodka jest to około 18 godzin dziennie w kolejnych latach coraz mniej. Noworodek i małe dziecko sen dzieli na kilka części – u osoby dorosłej sen odbywa się w jednej większej części.

Regulacja snu

Rytm zapadania w sen jest regulowany poprzez natężenie światła (rytm sen/czuwanie jest definiowany na nowo po lotach samolotem) oraz poprzez bodźce społeczne. W eksperymentach, polegających na całkowitym odizolowaniu ludzi w pokojach bez okien, zegarów, telewizji, radia i telefonów, kiedy sami mogli sobie wybierać moment zasypiania i wstawania, większość badanych funkcjonowała w rytmie 24,2 godziny (rytm okołodobowy). Stosowność zaśnięcia w zależności od emocji (brak zagrożenia) i braku głodu reguluje oreksyna.


Podział snu
Sen dzieli się na dwie fazy (fazy snu):
Sen o wolnych ruchach gałek ocznych (skrót: NREM – non-rapid eye movement); inne nazwy: sen głęboki, sen wolnofalowy. W fazie tej pojawiają się fale aktywności elektrycznej mózgu.

Ze względu na udział fal wolnych podzielono go na 4 stadia:

stadium 1, w którym świadomość bodźców docierających ze środowiska stopniowo maleje, w zapisie EEG pojawiają się wolne ruchy gałek ocznych, znikają fale alfa, a dominują fale o częstości 2-7 Hz o amplitudzie nie wyższej niż 75 μV.

Stadium 2 charakteryzuje się brakiem reaktywności na bodźce oraz występowaniem wrzecion snu i zespołów K.

Stadium 3 to stan, w którym w badaniu PSG w badanym i ocenianym odcinku czasu 20-50% czasu zajmują fale o częstości 2 Hz lub wolniejsze o amplitudzie nie mniejszej niż 75 μV.

Stadium 4 zawiera więcej niż 50% fal wolnych o amplitudzie powyżej 75 μV.
Sen o szybkich ruchach gałek ocznych (skrót: REM – rapid eye movement); inne nazwy: sen płytki, sen paradoksalny. W tej fazie występują najczęściej marzenia senne. W tej fazie następuje całkowite rozluźnienie mięśni, dlatego śniący o ruchu człowiek nie porusza się.

Sen zaczyna się fazą NREM, prawidłowo o czasie trwania 80-100 min, po której następuje faza snu REM trwająca ok. 15 min. U osób dorosłych tego typu cykl powtarza się 4-5 krotnie.

Wraz z długością snu:

spada udział najgłębszego stadium snu wolnofalowego (o największej aktywności fal Δ)
rośnie czas trwania fazy REM, która pod koniec nocy zazwyczaj trwa około 40 minut.
Obiektywnym wskaźnikiem bezsenności jest krótki czas (lub brak) najgłębszego stadium snu, wolnofalowego. Bezsenność często jest objawem nerwicy lub depresji.
W czasie snu zmienia się częstotliwość fal mózgowych. Zanikają szybsze rytmy beta i alfa, pojawiają się wolniejsze rytmy theta i delta.
Wykorzystanie niektórych rejonów mózgu jest znacznie większe podczas snu niż podczas czuwania.


Fizjologiczny sens snu

Ewolucyjna rola snu w fizjologii nie jest dokładnie znana, jednakże ze względu na powszechność przypuszcza się że ma fundamentalne znaczenie dla układu nerwowego. Istnieje dodatnia korelacja pomiędzy rozwojem układu nerwowego a występowaniem snu. Hipotezy wyjaśniające sen obejmują:
oszczędność energii (spadek temperatury)
gospodarkę hormonami
konsolidacja pamięci
stymulacje neuronów, które nie były aktywne podczas czuwania (nieużywane połączenia synaptyczne mogą zanikać)
zaniknięcie aktywności neuronów w rejonie miejsca sinawego (aby zapobiec zmianie wrażliwości – ciągle stymulowany neuron podwyższy swój próg pobudliwości)


Niedobór snu

Sen jest niezbędny do życia i prawidłowego przebiegu procesów psychicznych. Już jedna nieprzespana noc obniża sprawność psychofizyczną. Brak snu przez dłuższy czas powoduje szereg negatywnych efektów psychicznych i fizjologicznych:

Zaburzenia nastroju
Utrudnione skupienie uwagi
Spowolnienie reakcji
Spadek motywacji
Przecenianie swoich umiejętności i podwyższoną skłonność do podejmowania ryzyka
Spadek zdolności twórczego myślenia i umiejętności podejmowania złożonych decyzji
Długotrwała (ok. tygodnia) deprywacja (tj. pozbawienie) snu lub zaburzenia fazy REM mogą prowadzić do stanów zbliżonych do psychozy, halucynacji (np. pacjent widzi ogień, itp.), oraz stanów paranoidalnych. Zaburzenia fazy REM występują także przy alkoholizmie.
Upośledzenie aktywności układu immunologicznego – zaburzenia w liczbie białych krwinek, upośledzenie aktywności limfocytów w tym cytotoksycznych typu natural killer, które normalnie zwalczają nieprawidłowe komórki: zarażone wirusem lub zmienione nowotworowo.
Doświadczenia na szczurach pokazały, że 2-3 tygodniowa deprywacja snu prowadzi do ich śmierci.

Według badań przeprowadzonych w Princeton University wykazano na szczurach, że brak snu powoduje zaburzenia w części mózgu odpowiedzialnej za tworzenie nowych komórek. Badania przeprowadzone na Proceedings of the National Academy of Science wykazały, że u szczurów, które nie mogły się wyspać pojawiła się nadwyżka kortykosteronu.
Deprywacja snu bywa wykorzystywana jako pewien rodzaj tortur. Oskarżane o stosowanie tej techniki były KGB, wojska japońskie w czasie II wojny światowej i armia brytyjska w stosunku do członków IRA.
Rekordzistą w braku snu jest Tony Wright - poddał się on eksperymentowi medycznemu i nie spał przez 266 godzin



Skutki braku snu w określonym czasie

Brak snu przez 24 godziny:

Układ immunologiczny zaczyna tracić wydajność. Produkuje coraz mniej białych krwinek w skutek czego gwałtownie wzrasta niebezpieczeństwo zachorowania.
O 40% zmniejsza się zdolność zapamiętywania - przy dwudziestoczterogodzinnym braku snu może dochodzić do błędów w przetwarzaniu sygnałów.
Następuje odczuwalne zakłócenie rytmu produkcji męskiego hormonu płciowego - testosteronu - i jego żeńskiego odpowiednika - estrogenu. Powstaje ich niedobór, a to oznacza, że maleje libido.
Produkcja glukozy spada o sześć do jedenastu procent. Organizm nie otrzymuje przez to dostatecznej ilości energii - czas reakcji ulega podwojeniu. Człowiek ma wrażenie, że rzeczywistość przyspiesza.

Brak snu przez 36 godzin:

Spada drastycznie szybkość reakcji: organizm jest czterokrotnie wolniejszy niż po przespanej nocy.
Mocno wzrasta gotowość do podjęcia ryzyka. Przyczyną tego stanu rzeczy jest silniejsze ukrwienie ośrodków nagrody i przetwarzanie emocji w mózgu, którego nie hamuje już centrum kontroli.
Światło dnia wydaje się zbyt intensywne, odgłosy brzmią nienaturalnie głośno. W tej fazie braku snu występują często nudności. Symptomy są podobne do tych, które towarzyszą migrenie.

Brak snu przez 48 godzin:

Obraz jest rozmazany, pole widzenia mocno ograniczone, spada kontrola organizmu nad własnym ciałem, a czas reakcji w dalszym ciągu wydłuża się. Objawy po 48 godzinach braku snu odpowiadają tym, jakie ma się przy zawartości 1,5 promila alkoholu we krwi.
Organizm nie jest już w stanie szybko rozkładać kwasów. Dochodzi do przekwaszenia z objawami przypominającymi reumatyzm. Mięśnie i stawy przesyłają do mózgu sygnały bólu.
Cukier, zamiast w energię, często zostaje przez organizm zamieniany w tłuszcz.
Dochodzi do wadliwego przetwarzania informacji ze skórnych receptorów zimna. Wewnętrzny termostat w mózgu, jądro okołoramieniowe, sygnalizuje wtedy spadek temperatury wywołując dreszcze.

Brak snu przez 72 godziny i dłużej:

Utrata poczucia rzeczywistości i depersonalizacja (przekonanie, że jest się kimś innym).
Spada zdolność rozpoznawania kolorów. Pojawiają się halucynacje. U dużej ilości osób nie śpiących od trzech dób pojawia się złudzenie kapelusza - na wysokości czoła odczuwa się pierścieniowaty uścisk wokół głowy.
Pojawia się mikrosen - tzw. sen sekundowy. Wykonywana akurat czynność jest mimowolnie przerywana i przez chwilę trwającą maksymalnie do sześciu sekund człowiek patrzy w próżnię. W tym czasie fale mózgowe układają się we wzór typowy dla fazy normalnego snu.
Zaopatrzenie mięśni w substancje odżywcze jest mocno ograniczone, co powoduje lekkie drżenie i uczucie odrętwienia rąk i nóg. Z powodu niebezpieczeństwa wystąpienia zapaści wywołanej zmęczeniem nie należy podejmować większych wysiłków.


Hibernacja i estywacja

Podobnym do snu stanem jest sen zimowy (hibernacja) i sen letni (estywacja). Wiele zwierząt przesypia niekorzystną porę roku – sen zimowy w celu oszczędzania energii lub sen letni w czasie suszy.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Sen
« Ostatnia zmiana: Marzec 03, 2013, 01:19:22 pm wysłana przez House »