Marzec 28, 2024, 06:06:36 pm

Autor Wątek: Początki osadnictwa - "rewolucja neolityczna".  (Przeczytany 2497 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

wiesiek

  • Gość
Początki osadnictwa - "rewolucja neolityczna".
« dnia: Kwiecień 07, 2013, 01:11:14 pm »
  • Publish
  • Wątek pt. "Uruk. Narodziny cywilizacji." poświęciłem okresowi Uruk i powstawaniu miast-państw w Mezopotamii. Kontynuacją tego wątku będzie "Ur. Miasto królów." Najpierw jednak chciałbym opisać początki  bliskowschodniego osadnictwa. Ich scharakteryzowanie uznałem bowiem za istotne dla zrozumienia procesów kształtowania się pierwszych ludzkich kultur na rzeczonym obszarze.               

    "Żyzny półksiężyc"

    Podstawą cywilizacji Bliskiego Wschodu było rolnictwo. Pierwsi osadnicy będący rolnikami pojawili się na obszarze tzw. "żyznego półksiężyca". Był to region dobrych i lekkich pól uprawnych oraz przewidywalnych opadów deszczu rozciągający się łukiem od Izraela przez Liban, Syrię i Południową Turcję aż do podnóża znajdujących sie w Iranie gór Zagros. To właśnie tutaj dokonało się po raz pierwszy przejście od wędrownego, łowiecko-zbierackiego trybu życia do stałego osadnictwa i pracy na roli.

    Natufijczycy.
    Pod koniec epoki lodowcowej tutejszy klimat był wilgotniejszy i łagodniejszy niż obecnie. Tereny te nadawały się więc do uprawy takich zbóż jak jęczmień, pszenica samopsza i płaskurka, a także jadalnych nasion roślin strączkowych, migdałowców, dębów i drzew pistacjowych. W pełni zaspokajały one potrzeby konsumpcyjno-lokalnych plemion starszej epoki kamienia. Najważniejszą z grup plemiennych byli Natufijczycy z Lewantu. Około 10 500 lat p.n.e. obrali oni osiadły tryb życia i zamieszkali w wioskach składających się z drewnianych chat budowanych na kamiennych fundamentach, przenosząc się w pewnych okresach roku do sezonowych obozowisk. Członkowie tych plemion polowali na gazele lecz ich stałym zajęciem była uprawa dzikich zbóż, które żęli za pomocą kamiennych noży. 

    Początki kultur rolniczych
    W wieku dziewiątym przed naszą erą klimat stał się bardziej suchy, a różnorodność dzikich zbóż uległa znacznemu ograniczeniu. Aby zabezpieczyć sobie dopływ żywności Natufijczycy zaczęli sadzić w pobliżu swoich osad nasiona dzikich zbóż. Około 8000 roku p.n.e. nauczyli się uprawiać zboża. Dobierali je ze względu na określone cechy (np. wielkość kłosa). Doprowadziło to do zwiększenia plonów, ułatwiając jednocześnie zbiory. W ten sposób, w ciągu kolejnych kilku wieków udomowiono różne odmiany wspomnianych już przeze mnie: jęczmienia oraz pszenicy. Rolnicy okresu przejściowego nadal polowali na zwierzynę oraz zbierali plony nieokełznianych pól i lasów. Lecz w miarę przyrostu populacji w coraz większym stopniu wykorzystywali własne uprawy. Około 7500 lat p.n.e. pojawiły się społeczności o w pełni ukształtowanej gospodarce rolnej, które zapoczątkowały neolit czyli młodszą epokę kamienia.

    Wiadomo, że nie tylko Natufijczycy dążyli do uzyskania kontroli nad naturalnymi zasobami żywności. W niektórych rejonach południowej Anatolii i gór Zagros łowiecko-zbierackie plemiona usprawniły gospodarowanie stadami dzikich owiec i kóz. Na przykład w osadzie Zawi Szemi-Szanidar (ok. 9000 roku p.n.e.) archeolodzy znaleźli kości, z których wywnioskowali, iż mieszkańcy osady jedli głównie młode zwierzęta Gdyby zostały upolowane ich wiek byłby zróżnicowany i przypadkowy. Trzymano je więc najprawdopodobniej w zagrodach i zabijano wybiórczo. W osadzie Zawi Szemi-Szanidar uprawiano też zboża.

    Przedstawiciele pierwszych kultur rolniczych nie znali naczyń ceramicznych. Zaczęto je wytwarzać dopiero około 7000 roku p.n.e. Do ich wyrobów służyła glina. Gotowano w nich i przechowywano żywość. Około roku 6500 były już rozpowszechnione wśród ludów zasiedlających Żyzny Półksiężyc. O ile pszenica była podstawą wyrobu chleba o tyle do produkcji płócien służył len. Plemiona zamieszkujące Żyzny Półksiężyc hodowały też trzodę chlewną oraz bydło. Ze względu na stopniowo malejącą samowystarczalność ludzkich osiedli, w omawianym okresie zaczęto się trudnić handlem wymiennym. Handlowano z odległymi plemionami głównie solą oraz wysokiej jakości kamieniem do wyrobu narzędzi - obsydianem (wulkanicznym szkłem). Archeolodzy znaleźli obsydian z Anatolii we wczesnych osadach z okresu neolitu aż nad Morzem Czerwonym. Obsydian znad jeziora Wan docierał natomiast do basenu Morza Śródziemnego i Zatoki Perskiej.   

    Żyzny półksiężyc.
    http://s8.postimg.org/qv4y0r05t/800px_Fertile_Crescent.jpg
    « Ostatnia zmiana: Kwiecień 08, 2013, 03:01:56 pm wysłana przez Edu »