Discovery Human Nature Forum

Zamiast barszczu czerwonego czy zupy grzybowej, w niektórych polskich domach na Wigilię przygotowuje się barszcz biały wigilijny, postny. Bez dodatków wywarów mięsnych lub rybnych, gotuje się go na wywarze z grzybów, z dodatkiem zakwasu na biały barszcz (przygotowanego wcześniej z wody, mąki pszennej razowej i czosnku), podsmażonej cebuli i dużej ilości kwaśnej śmietany. Miłośnicy grzybów mogą drobno pokroić grzybki pozostałe po przygotowaniu wywaru grzybowego i dodać je do białego barszczu.
Określenia „barszcz biały” używa się często, mając na myśli żurek. Co prawda obie zupy przygotowuje się na zakwasie (ten do żurku robimy inaczej: z mąki żytniej, żurkowej) i do obydwu dodaje się śmietanę, barszcz biały jest mniej intensywny w smaku i można go przygotować bez dodatku białej kiełbasy.
Tak przygotowany barszcz biały można podać np. z duszonymi ziemniakami. Ja zdecydowałam się ozdobić go odrobiną zielonej natki pietruszki i ugotowaną, pokrojoną w talarki marchewką.


Przepis na barszcz biały

Składniki (dla 6 osób):
3/4 l zakwasu na biały barszcz
1 l wody
2 kubki kwaśnej śmietany
100 g suszonych grzybów
1 cebula
oliwa z oliwek
sól, pieprz
ziele angielskie (kilka kulek)
owoce jałowca (kilka kulek

Wykonanie:

Krok 1. Grzyby moczymy kilka godzin w 1 l zimnej wody. Następnie, w tej samej wodzie, gotujemy do miękkości. Odcedzamy, zostawiamy wywar, a grzyby drobno kroimy.
Krok 2. Cebulę drobno kroimy i podsmażamy w garnku, na oliwie z oliwek.
Krok 3. Do cebuli dodajemy grzyby, smażymy kilka minut, zalewamy wywarem grzybowym. Dodajemy przyprawy: sól i pieprz. Możemy też dołożyć po kilka kulek ziela angielskiego i owoców jałowca.  Doprowadzamy do wrzenia.
Krok 4. Do gotującej się zupy wlewamy wymieszany zakwas, mieszamy i znów doprowadzamy do wrzenia.
Krok 5. Dodajemy do barszczu śmietanę, mieszamy dokładnie i zdejmujemy z ognia. Gorący barszcz biały wlewamy do talerzy i podajemy.

W moim domu rodzinnym na stole gościły od czasu do czasu gołąbki, które moja mama przygotowywała z mielonego mięsa, gotowanego ryżu i podsmażonej na oleju cebuli. Doprawione składniki farszu mieszała w misce i zawijała w sparzone liście białej kapusty. Jedliśmy je okraszone dodatkową, smażoną cebulą albo polane sosem pomidorowo-śmietanowym, ale jako dziecko, najbardziej lubiłam gołąbki z keczupem.


W polskich domach przygotowuje się gołąbki na wiele sposobów, wykorzystując jako nadzienie mieszankę mięsa z ryżem lub kaszą gryczaną albo kaszą pęczak. Po zawinięciu farszu w kapustę gotuje się gołąbki w wodzie lub piecze w piekarniku. Można też, przed gotowaniem lub pieczeniem, podsmażyć je na patelni, dzięki czemu kapusta zyska bardzo ciekawy smak.
Moja mama gotowała gołąbki ułożone warstwowo w dużym garnku, zastępując osoloną wodę wywarem warzywnym lub drobiowo-warzywnym. Jeśli nie zjedliśmy całej ugotowanej partii jednego dnia, nazajutrz na naszym stole pojawiały się gołąbki odsmażane na patelni i to właśnie one smakowały mi najbardziej.
Jestem bardzo ciekawa jak przygotowuje się gołąbki w Waszych domach – a może nie znacie jeszcze tej smacznej, polskiej potrawy?


Przepis na gołąbki
Czas przygotowania: 30 minut
Czas gotowania: ok. 30-45 minut
Składniki (na ok. 12 sztuk):
1/2 kg mielonej wieprzowiny (karkówka lub łopatka; jeśli mięso jest bardzo chude, można dodać do niego odrobinę zmielonego boczku)
1-2 szklanki ryżu
1 cebula (drobno pokrojona)
ok. 1 l wywaru warzywnego, drobiowego lub drobiowo-warzywnego
ok. 15 liści białej  kapusty
2 łyżki klarowanego  masła
1 łyżeczka papryki  w proszku
1-2 łyżeczki pieprzu  czosnkowego
sól

 
Wykonanie:

Krok 1. Ryż zalewamy wrzątkiem w garnku (woda powinna wystawać ok. 3 cm ponad powierzchnię ryżu), dosypujemy 1 łyżeczkę soli i gotujemy pod przykryciem na sypko, na niewielkim ogniu, aż odparuje.
Krok 2. Cebulę szklimy na małym ogniu na klarowanym maśle.
Krok 3. Liście kapusty sparzamy wrzątkiem i zanurzamy po kilka sztuk aż zmiękną na tyle, żeby można było zawijać w nie farsz.
Krok 4. Z liści usuwamy zgrubienia za pomocą noża.
Krok 5. W misce mieszamy ugotowany, lekko ostudzony ryż, mielone mięso, zeszkloną cebulę i przyprawy na farsz.
Krok 6. Układamy farsz na środku każdego liścia kapusty, ściskamy ręką w kształt grubego walca i zawijamy gołąbki. Najpierw można zawinąć boki, a następnie rolować kapustę od dołu ku górze. Farsz musi być dobrze zawinięty, żeby nie wypadł z gołąbków podczas gotowania.
Krok 7. Na dnie garnka, w którym będą gotowane gołąbki, układamy kilka liści kapusty. Kładziemy na nich warstwowo gołąbki.
Krok 8. Zalewamy gołąbki wywarem tak, żeby tylko kilka centymetrów górnej warstwy nie było w nim zanurzonych.
Krok 9. Gotujemy gołąbki pod przykryciem na średnim ogniu tak, żeby nie wykipiały, przez. ok. 30-45 minut, aż kapusta zmięknie.
Podajemy gorące, z sosem pomidorowym, pomidorowo-śmietanowym lub okraszone podsmażoną cebulą.

Najprostszy, klasyczny sernik, od którego warto rozpocząć naukę pieczenia serników. Sernik waniliowy, cudownie prosty, bez spodu, polewy i wyszukanych dodatków, bez konieczności osobnego ubijania piany z białek, jest jednym z moich ulubionych.
Przepis może być punktem wyjściowym do sernikowych eksperymentów: z klasycznego, tłustego, grudkowanego, trzykrotnie zmielonego twarogu z dodatkiem 1/2 kostki stopionego masła lub śmietany 12-18% (maksymalnie 1 małe opakowanie 200g, w zależności od suchości twarogu), upieczemy sernik waniliowy cięższy, o zbitej, jednolitej konsystencji. Dodając lżejszy twaróg lub gotowy, niezbyt tłusty twarożek sernikowy, otrzymamy ciasto bardziej piankowate (choć nie tak mocno jak serniki z masy z ubitą pianą z białek) i bardziej sypkie. Najgładszą konsystencję sernika uzyskamy, przygotowując masę serową z sera kremowego, np. mascarpone. Można też łączyć klasyczny twaróg z serem kremowym, a eksperymentując dalej – zapiec sernik ze śmietankowym wierzchem, według przepisu na sernik nowojorski, lub przygotować go na spodzie: z herbatników, płatków owsianych, kruchym albo czekoladowym.

Sernik waniliowy – przepis
Czas przygotowania: 15 minut
Czas pieczenia: 1-2 godziny
Składniki (na tortownicę o średnicy ok. 21 cm):
1 kg twarogu (trzykrotnie zmielony) lub kremowego sera (np. mascarpone) albo twarożku sernikowego
1 szklanka cukru
3 łyżki mąki ziemniaczanej lub kaszy manny
4 jajka
1/2 szklanki śmietanki kremówki
2 łyżki ekstraktu waniliowego lub miąższ z 1 laski wanilii

Wykonanie:

Krok 1. Ser ucieramy z cukrem, pod koniec ucierania dodając mąkę.
Krok 2. Dodajemy po 1 jajku, za każdym razem ucierając masę do gładkości.
Krok 3. Dolewamy śmietankę kremówkę, dodajemy wanilię i ucieramy aż do połączenia wszystkich składników.
Krok 4. Przelewamy masę do tortownicy wyłożonej papierem do pieczenia.
Krok 5. Wstawiamy ciasto do piekarnika nagrzanego do 180 °C i pieczemy przez 30 minut.
Krok 6. Zmniejszamy temperaturę do 160 °C i pieczemy jeszcze przez kolejne 30 minut. Wbity w środek ciasta, drewniany patyczek, powinien wyjść bardzo delikatnie wilgotny.
Krok 7. Jeśli ciasto po 1 godzinie nie jest dopieczone, zmniejszamy temperaturę do 120 °C i pieczemy nadal, nawet do 30-45 minut.
Krok 8. Studzimy sernik w piekarniku przy całkowicie otwartych drzwiczkach, następnie wstawiamy do lodówki na kilka-kilkanaście godzin.
Ciasto można udekorować dowolną polewą, lukrem, świeżymi owocami lub musem/sosem owocowym.

W moim domu rodzinnym żurek był jedną z ulubionych zup. Obowiązkowo pojawiał się na stole na Wielkanoc, udekorowany pokrojonym w ćwiartki jajkiem na twardo, rozpoczynał wielkanocne śniadanie. Moja mama gotowała żurek na białej kiełbasie, której charakterystyczny zapach rozchodzący się po domu razem z aromatem pieczonej rolady z boczku do dziś kojarzy mi się z nadejściem świąt. Żurek w chlebie to jedna z ulubionych zup mojego brata, który nie potrafi odmówić jej sobie wchodząc do restauracji na stoku, po intensywnej jeździe na nartach.


Mój żurek wielkanocny będzie ugotowany na prawdziwym wywarze warzywnym, z dodatkiem podsmażonej na patelni białej kiełbasy i wędzonego boczku. Zabielę go śmietanką kremówką, dzięki czemu złagodzi się odrobinę kwaśny smak nadany mu przez zakwas. Dodam pachnące zioła i odrobinę przypraw. Przygotuję go już w Wielką Sobotę, wieczorem, żeby przez noc wzmocniły się wszystkie połączone w nim smaki.

Przepis na żurek

Czas przygotowania: 30 minut

Składniki (dla 8 osób):
1,5 l wywaru warzywnego
1/2 l zakwasu na żurek
1/2 kg białej kiełbasy (pokrojona na plasterki)
100 g wędzonego boczku (pokrojony w paski)
1 łyżka majeranku
4 ziarna pieprzu
2 ziarna ziela angielskiego
2 ziarna owoców jałowca
1 listek laurowy
1 szklanka śmietanki kremówki
1 łyżka mąki
sól
Dodatkowo:
4 jajka (ugotowane na twardo)
2 ząbki czosnku (przeciśnięty przez praskę)

Wykonanie:

Krok 1. Odlewamy 1 szklankę wywaru i odstawiamy, pozostały wywar i zakwas mieszamy, dodajemy przyprawy i zioła i zagotowujemy w garnku. Zmniejszamy ogień i gotujemy przez 20 minut.
Krok 2. Boczek i kiełbasę podsmażamy delikatnie na suchej patelni teflonowej lub ceramicznej.
Krok 3. Do żurku dodajemy śmietanę wymieszaną z odstawionym wcześniej wywarem i mąką*. Dokładnie mieszamy i gotujemy przez 1-2 minuty.
Krok 4. Dodajemy kiełbasę i boczek do zupy i gotujemy na minimalnym ogniu jeszcze przez 10 minut.
Krok 5. Czosnek ucieramy w moździerzu z dodatkiem 2 szczypt soli, na gładką masę. Dodajemy do żurku razem z jajkiem ugotowanym na twardo i podajemy**.
* Zamiast mąką, żurek można też, w razie potrzeby, zagęścić zmiksowanymi warzywami z gotowania wywaru, lekko ubitą śmietanką kremówką lub zasmażką.
** Żurek najlepiej odstawić w chłodne miejsce i podać odgrzany drugiego dnia, kiedy przejdzie aromatem przypraw i mięsa.

Mój dziadek mawiał, że „rosół to podstawa dobrego obiadu”. Co niedzielę zasiadał do stołu z całą rodziną, a babcia podawała dużą wazę z rosołem ugotowanym z wyhodowanej we własnym kurniku kury.
Prawdziwy, wiejski rosół w domu rodzinnym mojej mamy do dziś co tydzień pojawia się na niedzielny obiad. I choć dziś, zamiast na kuchni węglowej, babcia przypala cebulę na kuchence gazowej, rosół wciąż smakuje tak samo dobrze jak kiedyś. Na talerzach kładzie się makaron, który po ugotowaniu został przelany zimną wodą i schłodzony w lodówce i posypuje go świeżą, drobno pokrojoną natką pietruszki i wielką chochlą wlewa się lubianą przez wszystkich zupę.
Kiedy na stole stawiany jest rosół, milkną śmiech i rodzinne rozmowy, a każdy w skupieniu podaje swój talerz i zachwyca się jego niezmiennym od lat smakiem. I choć dziadka, największego wielbiciela babcinego rosołu, niestety nie ma już wśród nas, tradycja niedzielnych, zwłaszcza świątecznych, spotkań przy rosole, kotletach schabowych i pieczonym kurczaku będzie nam towarzyszyć jeszcze przez wiele lat.

Rosół – przepis
 
Czas przygotowania: 15 minut
Czas gotowania: 2 godziny
 
Składniki (dla 6 osób):
1 cały kurczak (ok. 1,5 kg; porcjowany)
1 i 3/4 l wody
2 marchewki (umyte, oskrobane)
1 cebula (opalona w całości nad płomieniem kuchenki gazowej)
1 mały seler (obrany; można zastąpić 2 łodygami selera naciowego)
1 por (biała część + połowa zielonej)
1 pietruszka (umyta, obrana)
1 listek laurowy
3 ziarna ziela angielskiego
5 ziaren czarnego pieprzu
1 łyżka suszonego lubczyku
sól, biały pieprz
natka pietruszki do ozdobienia

Wykonanie:
 
Krok 1. Wszystkie składniki (oprócz soli) umieszczamy w dużym garnku i zalewamy wodą.
Krok 2. Doprowadzamy do wrzenia (ma lekko zabulgotać), zmniejszamy ogień do minimum i wolno gotujemy przez ok. 2 godziny. Takie wolne gotowanie potocznie nazywane jest „pyrkaniem”.
Krok 3. W trakcie gotowania można zbierać za pomocą łyżki cedzakowej tzw. „szum” czyli białą pianę i drobne kawałki mięsa oddzielające się od kurczaka.
Krok 4. 15 minut przed końcem gotowania dosypujemy sól.
Krok 5. Rosół podajemy z makaronem, posypany natką pietruszki oraz, według upodobania, z warzywami z gotowania.

Najpopularniejszymi, najliczniej przygotowywanymi przetworami w moim domu rodzinnym były czereśnie w lekkim syropie, zebrane w sadzie u mojej babci oraz ogórki kiszone, które moi rodzice co roku uprawiali w przydomowym ogrodzie, a po zbiorach całą rodziną zasiadaliśmy do ich mycia i upychania w dużych słoikach z gumką, szklaną pokrywką i metalowym deklem.

Kiedy robiliśmy ogórki kiszone, moim zadaniem było zawsze nazrywanie liści winogronu i wiśni oraz pomoc w myciu ogórków i wkładaniu do słoików. Tato obierał, kroił i wrzucał chrzan i czosnek, a mama przygotowywała zalewę, zalewała ogórki i zakręcała słoiki. Cały ogórkowy zestaw stawialiśmy na werandzie i czekaliśmy kilka dni aż wszystko ukiśnie. Kiedy ogórki były już gotowe, mama przenosiła słoiki do piwnicy i mieliśmy zapas na cały kolejny rok.
Dziś, w mojej kuchni w bloku, przygotowuję ogórki kiszone w dużo mniejszych ilościach. Robię po kilka-kilkanaście słoiczków, które później najczęściej goszczą na naszym stole jako przekąska lub dodatek do kotletów schabowych albo kotletów z piersi z kurczaka.

Ogórki kiszone – przepis
Czas przygotowania: 15 minut
Czas kiszenia: ok. 5-7 dni
Składniki (na 2 słoiki 1-litrowe):
1 kg świeżych ogórków (bardzo dokładnie wyszorowane, z pousuwanymi szypułkami)
2 listki winogronu albo porzeczki (umyte; opcjonalnie)
4 listki wiśni (umyte; opcjonalnie)
4-6 ząbków czosnku (obrane ze skórki)
1 korzeń chrzanu (obrany, pokrojony w słupki)
2 gałązki kopru z nasionami (podsuszone lub suche; nie mogą być świeżo zerwane)
Zalewa:
1 l wody
1 łyżka soli
1 łyżeczka cukru (opcjonalnie; dodatek cukru sprawia, że ogórki mogą stać dłużej w słoiku i nadmiernie nie skwaśnieją, delikatnie je również utwardza)

Wykonanie:

Krok 1. Na dnie dokładnie umytych i wyparzonych wrzątkiem słoików układamy po 1 liściu winogronu lub porzeczki, po 2 liście wiśni oraz po jednej, połamanej gałązce kopru.
Krok 2. W słoikach dość ciasno upychamy ogórki, najlepiej jeden obok drugiego w pozycji stojącej.
Krok 3. W wolne miejsce pomiędzy ogórkami wkładamy cienkie słupki chrzanu (po 3-4 sztuki) oraz całe główki czosnku (po 2-3 sztuki).
Krok 4. Składniki na zalewę zagotowujemy.
Krok 5. Zalewamy ogórki zalewą tak, żeby były całkowicie przykryte.
Krok 6. Zakręcamy słoiki i odstawiamy do ukiszenia.
Po ok. 5-7 dniach ogórki kiszone będą gotowe. Słoiki można przechowywać przez ok. 1 rok w chłodnym miejscu.

Na stole wigilijnym w domu moich rodziców co roku, obok pierogów ruskich, pojawiają się pierogi z grzybami i kapustą, które dzieci w naszej rodzinie od lat nazywają czarnymi pierogami i odmawiają ich jedzenia, wybierając pierogi „białe, te ładniejsze”


Bardzo lubię pierogi z grzybami i kapustą i choć jako dziecko to prawdopodobnie ja rozpoczęłam uwielbienie do białych i ładniejszych pierogów, dziś nie wyobrażam sobie bez nich Wigilii – są daniem typowo świątecznym i w ciągu całego roku nie goszczą w naszym codziennym menu. Można podać je tradycyjnie, z usmażoną na tłuszczu cebulą lub spróbować nieco innej, aromatycznej, wersji: klarowanego masła połączonego z suszonym tymiankiem. Takie stopione, ziołowe masło bardzo dobrze podkreśli smak grzybowo-kapuścianego farszu i nada typowemu daniu nowego charakteru.

Przepis na pierogi z grzybami i kapustą
Czas przygotowania: 1 godzina
Składniki (na ok. 130 pierogów): Farsz na pierogi:
300 g suszonych grzybów (namoczone w zimnej wodzie przez kilka godzin, odciśnięte)
1 kg kiszonej kapusty
3 cebule (drobno pokrojone)
pieprz, sól, 2 łyżeczki papryki w proszku
masło klarowane lub olej do smażenia
Ciasto na pierogi:
600 g mąki tortowej
2 szklanki wrzątku
2-3 duże szczypty soli
dodatkowa mąka do podsypywania podczas wałkowania

Wykonanie:
Krok 1. Kapustę dokładnie odciskamy, zalewamy wrzątkiem i gotujemy przez ok. 30 minut.
Krok 2. Cebulę szklimy na tłuszczu, następnie dodajemy grzyby i smażymy przez ok. 15 minut na średnim ogniu.
Krok 3. Do grzybów i cebuli dodajemy ugotowaną, dokładnie odciśniętą kapustę i podsmażamy przez ok. 5 minut, od czasu do czasu mieszając.
Krok 4. Doprawiamy farsz solą i pieprzem oraz papryką w proszku. Mieszamy, jeszcze chwilę trzymamy na ogniu.
Krok 5. Mielimy farsz w maszynce do mięsa o najdrobniejszych oczkach.
Krok 6. Mąkę z solą przesiewamy do miski lub na stolnicę, na środku kopca robimy zagłębienie.
Krok 7. Wlewamy wrzątek do mąki i mieszamy drewnianą łyżką tak długo aż woda połączy się z mąką i delikatnie ostygnie.
Krok 8. Zagniatamy ciasto przez ok. 10 minut. Powinno być miękkie i elastyczne, odrywać się od ręki, a konsystencję możemy regulować, dodając więcej mąki lub wody.
Krok 9. Odpowiednie wałkowanie to duża część sukcesu. Podczas wałkowania stolnicę i wierzch ciasta należy podsypywać mąką. Wałkujemy na grubość ok. 1-2 mm i zaczynamy, za pomocą szklanki, wycinać kółka w cieście.
Krok 10. Każde kółko z ciasta leżące na stolnicy jest suche z wierzchu i wilgotne od spodu. Dlatego przed nałożeniem farszu każde kółko, które bierzemy do ręki, obracamy do góry nogami – w ten sposób łatwiej nam będzie kleić. Jeśli ciasto zdąży się skurczyć po rozwałkowaniu, każde kółko przed sklejaniem możemy lekko rozciągnąć.
Krok 11. Delikatnie posypujemy palec wskazujący i kciuk mąką, nakładamy łyżeczką farsz (lepiej mniej niż więcej) na ciasto, składamy kółko na pół i rozpoczynamy klejenie.
Cała sztuka polega na tym, żeby skleić ciasto, nie zahaczając o farsz. W przeciwnym razie pierogi rozkleją się w trakcie gotowania. Klejenie zaczynamy od czubka w kierunku jednego, a potem drugiego brzegu pieroga. Polecam na wszelki wypadek docisnąć jeszcze raz miejsce sklejenia przed odłożeniem pieroga. Możemy pobawić się w fantazyjnie posklejane wzorki, dognieść sklejony brzeg widelcem. Sklejony brzeg powinien mieć szerokość ok. 1 cm.
Krok 12. Każdy pierożek po sklejeniu układamy na suchej ściereczce lub lekko omączonej stolnicy (z wierzchu można przykryć pierogi ściereczką, jeśli lepimy i gotujemy większe partie i nie chcemy, żeby obeschły).
Krok 13. Zagotowujemy w dużym garnku posoloną wodę (1 łyżeczka soli na 1 litr wody).
Krok 14. Pierogi wrzucamy delikatnie (albo każdy po kolei, albo za pomocą durszlaka) do wrzącej wody, delikatnie mieszamy, żeby nie przykleiły się do dna i zagotowujemy przez chwilę, aż wypłyną na powierzchnię.
Krok 15. Wyjmujemy przy pomocy durszlaka, jednocześnie odcedzając z wody, kładziemy na talerz i delikatnie polewamy roztopionym masłem klarowanym wymieszanym z tymiankiem lub olejem z przysmażoną cebulą.

Amerykanie pieką brownie, a w Polsce najpopularniejszym ciastem z dodatkiem dużej ilości kakao jest murzynek. Można przygotować go na wiele sposobów i każda pani domu piecze go inaczej, a jedni domownicy wolą bardziej suchą, inni znów bardziej wilgotną konsystencję tego smacznego ciasta. Murzynek jest wypiekiem bardzo łatwym, choć odrobinę kapryśnym – nietrudno w nim o zakalec, za to po upieczeniu jego bogaty, czekoladowy smak, zwłaszcza jesienno-zimową porą, w towarzystwie ulubionej herbaty i dobrego filmu lub książki, sprawi naszemu apetytowi wiele przyjemności.
Zakalec w murzynku to zresztą nic złego – wiele osób go uwielbia i ze smakiem zjada takie wilgotne, czekoladowe nadzienie ciasta. A jeśli za zakalcem nie przepadacie, a z jakiegoś powodu pojawi się w Waszych wypiekach, zawsze można przeznaczyć takie ciasto na bajaderkę. Murzynek można upiec w nieco wzbogaconej wersji, dodając do niego zmielone na proszek, blanszowane migdały albo orzechy czy wiórki kokosowe. W nieco bardziej „ekskluzywnej” – ciasto można też polać polewą czekoladową, a w prostszej – posypać przesianym przez sito cukrem pudrem.

 
Ciasto murzynek – przepis
Czas przygotowania: 15 minut
Czas pieczenia: ok. 1 godzina 10 minut
Składniki (na 1 keksówkę o wymiarach dna ok. 32 cm x 8 cm):
1 kostka masła
1 szklanka cukru
3 jajka
1 szklanka jogurtu naturalnego, mleka, maślanki lub wody
1 łyżka ekstraktu waniliowego (opcjonalnie)
8 łyżek gorzkiego kakao
1¼ szklanki mąki
2 łyżeczki proszku do pieczenia
100 g (1 szklanka) blanszowanych migdałów, orzechów lub kokosu (zmielone na proszek; opcjonalnie)

 
Wykonanie:

Krok 1. Miękkie masło ucieramy na pulchny krem na najniższych obrotach miksera. W trakcie ucierania dosypujemy cukier, kończymy ucierać kiedy składniki się połączą.
Krok 2. W osobnej misce rozkłócamy jajka widelcem. W trakcie rozkłócania dodajemy jogurt i ekstrakt waniliowy.
Krok 3. Masę jajeczną wlewamy do masy maślanej. Dodajemy kakao, oraz przesianą przez sito mąkę z proszkiem do pieczenia.
Krok 4. Mieszamy wszystkie składniki za pomocą miksera na najniższych obrotach lub widelcem, aż się połączą.
Krok 5. Przekładamy ciasto do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 160 °C.
Krok 6. Ciasto pieczemy przez ok. 1 godzinę i 10 minut. W trakcie pieczenia nie otwieramy piekarnika.
Krok 7. Na 5 minut przed końcem pieczenia otwieramy piekarnik i szybko wbijamy w środek ciasta drewniany patyczek. Jeśli po wyjęciu będzie suchy, można wyjąć ciasto. Jeśli patyczek okaże się wilgotny, wydłużamy czas pieczenia o kolejne 5-10 minut i ponownie sprawdzamy wilgotność.

Zaczęło się od wizyty na pobliskim targowisku, gdzie oprócz całego wora szpinaku, sterty pomidorów i kilku innych warzyw oraz owoców do mojej torby wpadł pęczek botwinki. Po powrocie z dzisiejszej wyprawy do ogrodu botanicznego postanowiłam, że skoro jest już tak ciepło i zapowiada się piękny maj, najwyższa pora przygotować chłodnik z botwinki.
Jako dziecko nie przepadałam za botwinką, ale parę lat temu spróbowałam chłodniku botwinkowego u mojej kuzynki i całkowicie zmieniły się moje botwinkowe preferencje

Przepis na chłodnik botwinkowy
Składniki (dla 2 osób):
1 pęczek botwinki (obcięte korzonki, dokładnie umyte listki i łodyżki)
1/2 ząbka czosnku (wyciśnięty przez praskę)
3 cm korzenia marchewki (umyta i oskrobana)
1 łodyga selera naciowego (usunięte łyko, pokrojona w kawałki)
1/2 zielonego ogórka (umyty, pokrojony w kawałki; opcjonalnie może być obrany ze skórki)
2 jajka (ugotowane na twardo, obrane ze skorupek, dobrze schłodzone w lodówce)
250 g kefiru lub jogurtu naturalnego (dobrze schłodzonego w lodówce)
sól i pieprz

Wykonanie:

Wszystkie składniki oprócz kefiru/jogurtu wkładamy do blendera lub ręcznego miksera z nożami i korbką. Miksujemy tak, aby uzyskać gęstą papkę (osobiście nie lubię zbyt mocno zmiksowanego chłodniku, dlatego w moim widać małe kawałki listków i łodyżek). Mieszamy z kefirem/jogurtem, doprawiamy według uznania i podajemy.
Chłodnik botwinkowy może być dodatkiem do ostudzonych ziemniaków lub podawany samodzielnie.

Jako szczęśliwa posiadaczka sporej ilości jagód nazbieranych przez teściową po raz kolejny jem „na fioletowo”, tym razem pierogi z jagodami. Szukałam w pamięci przepisu na ulubione danie, które niekoniecznie będzie jagodowym deserem. Odpędzałam myśli o creme brulee z karmelizowanym cukrem i odrobiną jagód. Postanowiłam zrobić pierogi. I choć zawsze kusi mnie, żeby przygotować pierogi ruskie według przepisu mojej mamy, tym razem Rozwałkowałam cieniutko ciasto i włożyłam do pierogów nadzienie owocowe z twarożkiem. Szybko ugotowałam we wrzącej wodzie i podałam z pachnącym cytrynową skórką jogurtem. Pyszne pierogi z jagodami.

Pierogi z jagodami – przepis
Czas przygotowania: ok. 30 minut
Czas gotowania: ok. 15 minut
Składniki (na ok. 100 pierogów):
Ciasto maślankowe:
3 szklanki mąki
1-2 szklanki maślanki lub 1 szklanka letniej albo wrzącej wody
szczypta soli
Farsz:
½-1 kg jagód (w zależności od tego czy dodajemy inne składniki do farszu; opłukane delikatnie w zimnej wodzie, odcedzone na durszlaku; można użyć mrożonych)
½ kg twarogu (opcjonalnie; zmielony w maszynce lub ugnieciony widelcem)
2-4 łyżki śmietany, maślanki lub jogurtu naturalnego
5-10 łyżek cukru lub cukru waniliowego (opcjonalnie)
1 łyżeczka cynamonu (opcjonalnie)
3 łyżki skórki startej z cytryny (opcjonalnie; cytryna wcześniej wyszorowana i sparzona)
Do dekoracji:
cukier puder i/lub cynamon
świeża mięta
kilka świeżych lub mrożonych jagód w całości
jogurt naturalny lub śmietana


Wykonanie:

Krok 1. Z przesianej mąki, soli i maślanki  lub wody zagniatamy ciasto przez ok. 10 minut.
Krok 2. Jeśli poza jagodami dodajemy do nadzienia inne składniki, wszystko razem należy delikatnie wymieszać w misce.
Krok 3. Dzielimy ciasto na kilka części i wałkujemy.
Odpowiednie wałkowanie to duża część sukcesu. Podczas wałkowania stolnicę i wierzch ciasta należy podsypywać mąką. Wałkujemy na grubość ok. 1-2 mm i zaczynamy, za pomocą szklanki, wycinać kółka w cieście.
Krok 4. Każde kółko z ciasta leżące na stolnicy jest suche z wierzchu i wilgotne od spodu. Dlatego przed nałożeniem farszu każde kółko, które bierzemy do ręki, obracamy spodem do góry – w ten sposób łatwiej nam będzie kleić.
Elastyczne ciasto zapewne zdąży się skurczyć po rozwałkowaniu, dlatego każde kółko przed sklejaniem możemy lekko rozciągnąć.
Krok 5. Delikatnie posypujemy palec wskazujący i kciuk mąką, nakładamy łyżeczką farsz (lepiej mniej niż więcej) na ciasto, składamy kółko na pół i rozpoczynamy klejenie.
Cała sztuka polega na tym, żeby skleić ciasto, nie zahaczając o farsz. W przeciwnym razie pierogi rozkleją się w trakcie gotowania.
Klejenie zaczynamy od czubka w kierunku jednego, a potem drugiego brzegu pieroga. Polecam na wszelki wypadek docisnąć jeszcze raz miejsce sklejenia przed odłożeniem pieroga. Możemy pobawić się w fantazyjnie posklejane wzorki, dognieść sklejony brzeg widelcem. Sklejony brzeg powinien mieć szerokość ok. 1 cm.
Krok 6. Każdy pierożek po sklejeniu układamy na suchej ściereczce lub lekko omączonej stolnicy (z wierzchu można przykryć pierogi ściereczką, jeśli lepimy i gotujemy większe partie i nie chcemy, żeby obeschły), a w międzyczasie zagotowujemy w dużym garnku posłodzoną (pierogi na słodko) lub posoloną (na wytrawnie) wodę (1 łyżeczka na 1 litr wody).
Krok 7. Pierogi wrzucamy delikatnie (albo każdy po kolei, albo za pomocą durszlaku) do wrzącej wody, delikatnie mieszamy, żeby nie przykleiły się do dna, przykrywamy garnek pokrywką i zagotowujemy przez chwilę, aż wypłyną na powierzchnię.
Krok 8. Wyjmujemy przy pomocy durszlaku, jednocześnie odcedzając z wody, kładziemy na talerzu i delikatnie polewamy oliwą, tłuszczem roślinnym lub stopionym masłem i opcjonalnie dekorujemy śmietaną i miętą oraz posypujemy cukrem pudrem.

Znienawidzone w dzieciństwie, buraczki stały się kilka lat temu jednym z moich ulubionych dodatków do drugich dań. Zamiast wersji gotowanej we wrzątku wybieram ich pieczenie w piekarniku lub gotowanie w mundurkach, w kuchence mikrofalowej – taki proces obróbki termicznej zachowuje ich wspaniały, słodkawy smak i tak samo jak ćwikła, buraczki zasmażane przygotowane z buraków pieczonych po prostu smakują o wiele lepiej. Ich słodkość świetnie przełamuje dodatek jabłek i soku z cytryny, a jeśli jabłek w kuchni brak, można wcześniej, na maśle, zeszklić odrobinę pokrojonego w drobną kosteczkę czosnku, odłożyć i pod koniec zasmażania buraków dodać go na patelnię.


Warto przygotować je właśnie w ten sposób, wybierając dodatkowo sposób ucierania na tarce o grubych oczkach. Zyskają nie tylko świetny smak, ale ciekawszą konsystencję, a my, przy okazji, oszczędzimy sobie nakładu pracy przy żmudnym ucieraniu buraków na tarce o drobnych oczkach. To chyba właśnie nieodpowiednia konsystencja i nieco mdławy smak sprawiały, że nie przepadałam za tym dodatkiem do drugich dań w dzieciństwie.
Buraczki najlepiej pasują do kotletów schabowych i purèe ziemniaczanego, ale znakomicie będą się komponować również ze smażoną albo pieczoną rybą czy pieczonym kurczakiem.

Buraczki – przepis
Czas przygotowania: ok. 30-60 minut
Składniki (dla 4-6 osób):
1 kg buraków (umyte, w skórkach, z usuniętymi naciami i „wąsami”)
1 duże jabłko (obrane ze skórki)
2-3 łyżki mąki
50 g (¼ kostki) masła
sok z ½ cytryny
woda lub zimny wywar
sól, pieprz

Wykonanie:
Krok 1.  Buraki gotujemy we wrzątku, w garnku, przez 30 minut lub nakłuwamy widelcem, zawijamy w folię aluminiową i pieczemy w piekarniku przez ok. 40 minut, w temperaturze 200 °C. Można też ponakłuwane buraki przełożyć do niewysokiej miski, zalać niewielką ilością wody, przykryć folią odporną na mikrofale i ugotować w kuchence mikrofalowej (na programie do gotowania ziemniaków lub przez ok. 5-15 minut, w zależności od mocy kuchenki).
Krok 2. Ciepłe buraki obieramy ze skórek i ucieramy na tarce o grubych oczkach.
Krok 3. Na suchej patelni rumienimy delikatnie mąkę, dodajemy masło i zasmażamy na jasnozłoty kolor.
Krok 4. Rozprowadzamy zasmażkę niewielką ilością zimnej wody lub wywaru i mieszamy, aż do uzyskania kremowej konsystencji.
Krok 5. Mieszamy zasmażkę na średnim ogniu z ciepłymi burakami, dodajemy utarte na tarce o grubych oczkach jabłko i mocno podgrzewamy.
Krok 6. Doprawiamy buraczki zasmażane sokiem z cytryny oraz solą i, opcjonalnie, pieprzem.

W moim rodzinnym domu podstawowym daniem na niedzielny obiad były kotlety mielone lub schabowe. Zaprezentuję Wam dziś te pierwsze, przygotowane po konsultacji z moją mamą, która przygotowuje najlepsze kotlety mielone. Dodaje do nich odrobinę czosnku i suszonego majeranku, dzięki czemu są dobrze doprawione i bardzo przyjemnie pachną. Sekretem ich udanej konsystencji jest dodatek suchej bułki namoczonej w wodzie, dzięki której kotlety nie rozpadają się, a mięso jest miękkie i łatwo formuje się w kulki.

Tradycyjnym dodatkiem do kotletów mielonych w moim domu rodzinnym są ziemniaki, które polałam sosem przygotowanym z nazbieranych niedawno pod Twardogórą borowików.

 
Przepis na kotlety mielone

Czas przygotowania: 30 minut
Składniki (dla 4 osób):
500 g mięsa mielonego wieprzowego
1 jajko
2 ząbki czosnku (przeciśnięty przez praskę)
1 sucha bułka (namoczona w wodzie, odciśnięta)
1-2 łyżeczki majeranku
bułka tarta do panierowania
olej lub smalec do smażenia
sól, pieprz
Akcesoria kuchenne:
3 miski: mała, średnia i duża
praska do czosnku
patelnia
łopatka do przewracania i wyjmowania kotletów

 
Wykonanie:

Krok 1. Przygotowanie mięsa
Mięso dokładnie mieszamy z namoczoną bułką, czosnkiem, jajkiem i przyprawami.
Krok 2. Formowanie kulek na kotlety
Formujemy kulki, które z łatwością mieszczą się w dłoni, lekko spłaszczamy. Obtaczamy w bułce tartej.
Krok 3. Smażenie kotletów
Na rozgrzanym oleju smażymy kotlety na złotobrązowy kolor. Jeśli wszystkie naraz nie mieszczą się na patelni, smażymy partiami i staramy się po każdym smażeniu usunąć czarną, przypaloną bułkę tartą, która ewentualnie może się pojawić na patelni.
Krok 4. Osączanie nadmiaru tłuszczu
Usmażone kotlety osączamy z nadmiaru oleju na papierowym ręczniku.

Choć lato w tym roku mamy wyjątkowo upalne, nie mogłam odmówić sobie ugotowania jednej z najpopularniejszych polskich zup i zrobiłam kilka dni temu kapuśniak, przygotowany na młodej, świeżej kapuście, choć w sezonie jesienno-zimowym na pewno warto pokusić się o wersję na kapuście kiszonej. Otworzyłam wszystkie okna, pokroiłam cebulę i wędliny… Minęło niewiele ponad pół godziny i zupa była gotowa. Ucieszyła się moja rodzina, która kapuśniak uwielbia i znajomi, którzy akurat wpadli z wizytą. Zupa kusiła pięknym zapachem podsmażanej kiełbasy i boczku oraz aromatem białego, wytrawnego wina. Zniknęła z talerzy ustawionych na stole w ogrodzie niemal równie szybko co się na nich pojawiła, a to szczególna pochwała dla kucharza, oznaczająca, że jego potrawa była wyjątkowo smaczna. W miłym towarzystwie, w letnie popołudnie, kapuśniak zjada się równie przyjemnie co w jesienne czy zimowe wieczory, kiedy rozgrzewa każdego, tęskniącego za latem zmarzlucha.

Kapuśniak – przepis
Czas przygotowania: ok. 30 minut
Składniki (dla 4-6 osób):
 
500 g kapusty (świeża lub kiszona, albo „pół na pół”; poszatkowana)
1 kiełbasa podwawelska (pokrojona w półksiężyce)
100 g boczku (gotowany lub wędzony; pokrojony w kostkę)
1 duża cebula (drobno pokrojona)
2 średnie marchewki
2-4 ziemniaki (opcjonalnie; pokrojone w kostkę, mogą być wcześniej ugotowane)
1 lampka białego wina (wytrawne)
2 łyżki natki pietruszki (suszona)
2 łyżki suszonych warzyw ekologicznych (np. por, seler; opcjonalnie)
4 łyżki smalcu lub masła klarowanego
1 łyżka mąki
sól, pieprz


Wykonanie:

Krok 1. W 1,5-litrowym garnku zalewamy kapustę winem, dopełniamy wrzątkiem, dosypujemy 1 łyżkę soli i gotujemy przez 15 minut.
Krok 2. Cebulę szklimy na niewielkim ogniu na połowie tłuszczu, aż zmięknie.
Krok 3. Odsuwamy cebulę na bok patelni i na tym samym tłuszczu podsmażamy do lekkiego zrumienienia boczek i kiełbasę.
Krok 4. Dodajemy cebulę i wędliny do garnka z kapustą, dosypujemy też drobno pokrojoną natkę pietruszki. Opcjonalnie można też dodać 2 łyżki suszonych warzyw ekologicznych lub kawałek selera i pora.
Krok 5. Doprawiamy całość świeżo zmielonym pieprzem i gotujemy zupę przez kolejne 15 minut.
Krok 6. Na 10 minut przed końcem dodajemy surowe ziemniaki (można też na 5 minut przed końcem dodać ziemniaki już ugotowane, pokrojone w kostkę).
Krok 7. Pozostały tłuszcz rozgrzewamy na patelni, dodajemy mąkę i zasmażamy na niewielkim ogniu, cały czas mieszając.
Krok 8. Rozprowadzamy zasmażkę odrobiną zimnej wody lub wywaru i wlewamy do garnka z zupą, dokładnie mieszając.
Kapuśniak podajemy z pajdą chleba z masłem, najlepiej gorący. Pełni aromatu i smaku zupa nabierze kolejnego dnia.

Mizeria z ogórków jest jednym z sympatycznych i prostych do zrobienia, letnich dodatków do głównego dania. W sezonie na ogórki bardzo często pojawia się na moim stole, zwłaszcza w towarzystwie młodych ziemniaków i jajek sadzonych, choć czasem ciężko mi się zdecydować między takim obiadem a smacznym chłodnikiem.


Jako dziecko nie przepadałam za ogórkami, ale pewnego dnia, zupełnie niespodziewanie, niechęć przerodziła się w ogromną miłość i mizeria na stałe zagościła w kanonie moich ulubionych, domowych, polskich potraw, choć przygotowuję ją nieco podobnie do tzatziki, łącząc w mizerii tamtejsze, greckie składniki i zastępując zsiadłe mleko lub śmietanę gęstym jogurtem.

Mizeria – przepis
Czas przygotowania: ok. 10 minut
Czas oczekiwania: ok. 30 minut
Składniki (dla 4 osób):
4 ogórki (po ok. 100 g każdy; obrane ze skórki i pokrojone w cienkie plastry)
1-2 cebule (drobno pokrojone; opcjonalnie)
2 ząbki czosnku (bardzo drobno pokrojony lub przeciśnięty przez praskę; opcjonalnie)
ok. 120 g zsiadłego mleka, kwaśnej śmietany 12-18% lub jogurtu naturalnego (najlepiej greckiego)
1-2 łyżki świeżego koperku (opcjonalnie; drobno pokrojony)
sok z ½ cytryny (opcjonalnie)
1 łyżka oliwy (opcjonalnie)
sól, pieprz


Wykonanie:
Krok 1. Wszystkie składniki delikatnie mieszamy w miseczce i odstawiamy do lodówki na ok. 30 minut do „przegryzienia” smaków.

Placki ziemniaczane – przepis
Czas przygotowania: ok. 30-45 minut
Składniki (dla 4 osób):
 
750 g sypkich ziemniaków (obrane)
1 duża cebula
1 ząbek czosnku (opcjonalnie; przeciśnięty przez praskę)
½ szklanki mąki
2 jajka
1 łyżka soli
½ łyżeczki pieprzu
olej do smażenia


Wykonanie:
Krok 1. Ziemniaki i cebulę ucieramy na tarce o grubych lub cienkich oczkach. W razie potrzeby odciskamy i odlewamy sok z ziemniaków, a potem zlewamy go znad wytrąconej skrobi, którą dodajemy z powrotem do masy na placki.
Krok 2. Jajka roztrzepujemy widelcem i mieszamy za pomocą trzepaczki lub miksera z ziemniakami, cebulą, mąką, czosnkiem i przyprawami.
Krok 3. Na patelni rozgrzewamy olej i na dużym ogniu smażymy placki (duże lub małe). Najładniejszy kolor i najlepszy smak mają placki smażone na dużej ilości oleju, ale na patelni teflonowej lub ceramicznej można przygotować ich nieco mniej tłustą wersję, wykorzystując mniejszą ilość tłuszczu.
Krok 4. Każdy placek odciskamy z nadmiaru tłuszczu na papierowym ręczniku lub serwetce i od razu podajemy.

Do placków ziemniaczanych można, chociaż nie jest to obowiązkowe, dodać cebulę i/lub czosnek, chociaż moja babcia przygotowuje je od lat z samych ziemniaków wymieszanych z mąką i solą oraz jajkiem. Takie placki ziemniaczane, usmażone ze startych grubo ziemniaków z babcinego pola, zawsze smakują najlepiej. Ważne, żeby ziemniaki do placków były sypkie, a po starciu, jeśli puszczają sok, zostały odciśnięte. Wodę po odciskaniu można wylać z naczynia, ostrożnie zlewając ją znad osadzonej na dnie skrobi, którą warto z powrotem dodać do miski z masą na placki.